|
PARDUS v.2 QRP’NİN ÇALIŞTIRILMASI ve AYARLANMASI:
ÇALIŞTIRILMASI:
13.8V
Bağlantıları doğru yaptığınıza eminseniz eğer enerjiyi
verebilirsiniz. Anten bağlantısını da yapmışsanız
eğer hoparlörden ssb sesi almanız gerekir. Cihaza enerji
gelmediyse power kablosu ve bağlantılarını
anahtar bağlantı-
sını, varsa sigortayı
kontrol ediniz. Ter elektrik verseniz Alamadıysanız hatanızı arayıp
bulunuz. SSB sesi geldiğini
farz ederek devam eldim.
RX KATI ve DEVRELERİNİN
AYARLANMASI:
1- BPF (Band Pass Filtre)
AYARI:
Ayarlamaya BPF den yani “band
geçiren filtre” muayyenlerinden (10.7 MHz)
başlayalım. Önce antene yakın birinci
muayyeni ayarlayalım. Sonra ikinci muayyeni sesin
en gür geldiği noktada bırakalım. Eğer muayyen trafolar hiç a-
yar yapmıyorsa önce anteni çıkarın oraya bir
miktar (örneğin bir metre kadar ucu boşta olan) kablo takın.
Ayar yap-
mak için bir daha
uğraşın. Eğer yine de yapmıyorsa düzeltmek için iki seçeneğiniz var;
1- Muayyenleri kendiniz sardıysanız yanlışlık yaptınız
demektir. Ya da hazır kullandıysanız 10.7MHz değil.
2- Kullandığınız mercimek kondansatörlerin değeri
uygun değil. Ayar yaparken aşağıya doğru çevirdikçe ses artıyor
ama en yüksek noktaya ulaşmadan ayar dönmez
oluyorsa, kondansatörün değerini biraz daha arttırarak deneyin.
Bazen tersi olabilir. Yukarıya doğru döndürdükçe
ses artar ama dönmez olunca da kondansatörünüzün değeri fazla
geldi demektir. Kondansatörü öyle ayarlamalısınız
ki muayyenin ayarı ortalarda bir noktaya geldiğinde dinleme en
yüksek seviyeye gelmiş
olsun. Muayyeni aşağı veya yukarıya döndürdüğümüzde dinleme
zayıflasın. Orta konumda
en yüksek seviyeyi
bulsun. BPF filtreyi bu şekilde ayarlıyoruz.
2- RX
MİKSER KATININ AYARLANMASI:
RX mikser katında bir
adet muayyenimiz var. Bu muayyen trafonun primeri
3 tur, sekonderi 2x7 tur yani toplamda
14 tur.
Hazır 10.7MHz muayyenlerin sekonderin orta
ucu 3+11 olacak şekilde sarılıyor. Bu açıdan bizim trafomuz
farklı. Yapacakların el ile sarmaları gerekecek.
Bu muayyen trafoya 180p takarak ayarlamayı en iyi konuma getir-
dim. Sizin
yaptıklarınızda ufak farklılıklar olabilir. Burada yapılacak ayarlama
yukarıda anlatmış olduğum BPF
dekinin aynısıdır.
3- KRİSTAL FİLTRENİN
AYARLANMASI:
Arkadaşlar ssb qrp’nin
ayarlarında en başarısız olduğum yer burasıydı. Çünkü filtrenin
ayarlanması için çok
pahalı test
araçlarına ihtiyaç var. Benim için artık değil! Neden değil? Çünkü bu
ayar için de bir yol buldum. Yap-
tığım
testlerin sonucunun olumlu olduğunu gördüm. Ama sonucun mükemmel
olduğunu iddia da etmiyorum. Şöy-
le ki;
Önce
filtreyi oluşturacağım kristalleri frekans metreme yaptığım basit
kristal tester devresiyle test ediyorum.
Aynı değerleri veren kristallerden
bir filtre oluşturuyorum. Bunu zaten hepimiz yapıyorduk. Ancak
kristal aralarına
konulacak
kondansatör değerlerinin ne olacağı konusunda bocalıyordum. Çünkü
3KHz lik bir filtre yapmak için
hangi
kondansatörleri kullanmak gerekir tam bir soru işaretiydi. Şemalarda
bu değerler verilse de kristalleriniz aynı
olsa da
üretim farkından dolayı aynı band
genişliğini vermeyebilir. Hatta benim kullanmış olduğum kristelleri başka
şemalarda
kullanan ve band genişliğini doğru
ayarlandığına emin olduğum şema görmedim. Kristallerin üzerinde
yazan
değerleri aynı olsa da üretim farkından dolayı çalışma frekansları
kayma gösterebiliyor.
(Örneğin; elimdeki 5.120 MHz
kristallerin bazıları 5.113,80 MHz, 5.118,20 MHz ,
bazıları 5.119.60 MHz vb. farklı
frekanslarda
çalışmakta.)
PARDUS V.2 QRP de, kristal
filtremi alıcı ve veri katları role yardımıyla ortak kullanıyor.
Bunun bana üç tane
getirisi var.
1- Yerden kazanıyorum.
2- Kristal sayısından tasarruf
sağlıyorum.
3- En önemlisi de ayar konusunda
bana kolaylık sağlıyor. RX konumunda ayar yapınca TX konumunda da
aynı
ayar
yapılmış oluyor.
UYARI: Aşağıda anlatacağım ayarlama yönteminin yüzde yüz
güvenilir ve test cihazlarıyla yapılan ayarlar ka-
dar kesin sonuç verdiğini iddia
etmiyorum.
Can
sıkıntısından kristal filtrenin ayarlarını değiştirdim. Dinlemeyi
daha iyi yapayım derken kelimenin tam
anlamıyla berbat hale getirdim. Çare ararken aklıma mercimek
kondansatörlerin yerlerine
Trimer takıp
denemek geldi. Üç tane 40pf lik trimeri bakırlı yüzeye taktım. Kullandığım kristal osilatör
devresinin
frekansını 1,5KHz yukarıya aldım. VFO’yu da
buna uygun olacak şekilde ayarladım. Çünkü filtrenin orta moktası
5.120MHz. LSB olması için 1.5 KHz kaydırmak gerekiyor. 5.121.50MHz’ye
ayarladım. Dinleme konumundayken
trimerleri
en iyi sesi elde edinceye kadar çevirdim. Üçünü de ayarladım. Sonra
bir daha ince ayardan geçirdim.
Trimerleri bulunduğu konumdan başka noktaya çevirince ses tonu
değişiyor, metalik ve daha tiz bir ses çıkmaya
başlıyor. Aynı zaman bu esnada ıslık sesini andıran bir durum da
oluşuyor.
Üç trimerde
de aynı ince ayardan sonra doğru noktaları yakaladığıma emin
olduğumda bir müddet istasyon-
ları
dinliyorum. Dinlemenin ses kalitesini inceliyorum. Berbat durumdayken
güçlü istasyonların
uzun
dalgadaki Ankara Radyosu gibi geldiğini gördüm. Ses derinliğinin de
bir o kadar iyileştiğini gördüm.
Bundan
sonra trimerleri yerlerinden birer birer söktüm ve LC metrede ölçtüm. Her trimerin değerinin birbi-
rinden farklı olduğunu gördüm. Sonra ölçtüğüm değerdeki
kondansatörleri yerlerine taktım. Aynı dinleme kriterle-
rini
kondansatörleri taktıktan sonra da elde ettim.
Sıra
aynı testleri TX konumunda da yapmaya gelmişti. Yerli ve yabancılarla
yaptığım qso’larda modülas-
yon
raporlarında modülasyonun temiz ve iyi olduğu raporlarını aldım.
Herhangi bir sorun olmadığını söylediler.
YAPTIĞIM AYARLAMAYI ŞÖYLE
KONTROL ETTİM:
Kristal osilatör
frekansını 5.121.50MHz’den 5.121.00MHz’ye aldım. VFO ayarlarını da
yeni duruma göre
uyarladım. Dinleme kötüydü. Bu durumda dinleme yine iyi olsaydı eğer
filtre 3KHz’den daha dar olmuş olacaktı.
Hatta tersi durumda da filtre
3KHz den daha geniş anlamına gelecekti. BFO frekansını 5.120.50 ve
5.120.00MHz
lere de
aldığımda dinlemenin iyi olmadığını gördüm. Bundan hareketle sadece
5.121.50MHz de düzgün dinlemem
ve
gönderme yapmamDolayısıyla şunu anladım ki
filtre genişliği 3KHz civarında ve ben de bu filtrenin doğru nok-
tasından tx ve rx
yapıyorum dedim. Elinizce analizer vb. test
cihazınız yoksa denemenizi tavsiye ederim.
4- IF
KATININ (ARA FREKANS) AYARLANMASI:
Bu katın ayarlanması da bpf
katının muayyenlerinin ayarlanmasına çok benzemektedir. Ancak farklı
olan durum şu
ki; kristal osilatör
frekansınız ne ise buradaki muayyeninizin de o frekansta rezonansa
gelip ayar yapması gerekir.
Burada
kullandığımız muayyen 10.7MHz ama bir farkı var. Primeri
3 tur, sekonderi ise 2x7 tur yani 14 tur
sarılması gerekiyor. Eğer
muayyeniniz. Bu özellikte ise ve benim kullandığım gibi 5.120MHz
kristal kullanıp ara
frekansınız da aynı ise benim
gibi 180p kullanmanız yeterli olacaktır. Ve muayyenin ortalarına
yakın bir noktada
maksimum dinlemeyi
yapacaktır. Başka bir kristal ile çalıştıracaksanız eğer oraya uygun
kondansatörü deneyerek
bulmanız gerekecek. Biraz
uğraştırır ama sonunda bulunur.
Bu
konuda şöyle bir yöntem uyguluyorum ve çok kolaylık sağlıyor bana. Bu
noktaya kondansatör takmı-
yorum. Büyük yapraklı bir
varyabıl kondansatörü bağlıyorum. Muayyeni
orta noktaya getiriyorum. Varyabıl kon-
dansatöre el ile
dokunmadan çeviriyorum.sesin en yüksek
geldiği noktada bırakıyorum. Varyabılı
yerinden çıkarıp
kaç pf olduğunu LC
metre ile ölçüyorum ve o değerde bir kondansatör takıp işi
bitiriyorum. Diğer muayyen için
de aynı yolu uygulayın.
Çok da başarılı oluyor.
5- AGC(Otomatik
Kazanç Kontrolü) AYARI:
Öncelikle cihazdan anten jakını
sökün. Agc out
yazan noktaya volt metrenin (+) sını
bağlayın. Ve agc çok turlu
trimpotunu 10 volta gelecek şekilde ayarlayın. Out noktasından bir dirençle IF katının birinci transistorün
(BC548) beysine gider. Beysteki
voltu yaklaşık 0.3 volt olarak okumanız
lazım. Bunları sağlarsanız AGC’niz çalı-
şıyor demektir. Ayrıca
dinleme yaparken güçlü bir istasyon konuşuyorken sesin aniden düşüş
yaptığını, susunca
da dip gürültünün bir
saniye kadar sonra arttığını fark ediyorsanız ayarlama işlemi
tamamdır.
6- SİNYAL
METRENİN AYARLANMASI:
Arkadaşlar sinyal metrenin ayarını; aynıı anda başka bir cihazın sinyal metresini
esas alarak yapabilirsiniz. Şunu
da söyleyeyim. S.M çok
doğru sonuç vermez. Çünkü agc’yi baz alarak çalışması gerekir. Görselliği ön
plandadır.
TX KATI DEVRELERİNİN AYARLANMASI:
MİKROFON
PREAMPLİ KATININ AYARLANMASI: Devremiz hem kapasitif
hem de dinamik mikrofon-
la çalışır. Ben kapasitif mikrofon kullanıyorum. Siz de kapasitif mikrofonu tercih edin derim. BA3308 entegresi-
nin 3 nolu pininden bir direnç
ile out alınır.Mik.kazanç potuna (ön panelde) gider. Size
tavsiyem bu potun orta u-
cuna bir amplifikatör
girişi bağlayın ve mikrofun preampli devresinin çalışıp çalışmadığını kendi
sesinizi duyarak
ve netliğini kontrol ederek test edin.
1- Mik. gain potunu sona kadar çevirin.
2- TX balans modülatör
devresindeki 47K trimpotu ortalara bir
yerlere getirin.
3- 1KHz butonuna basık tutun.
4- Elinizde varsa skopun
probunu TRF6 nin çıkışına (iki ayaklı
tarafına) tuturunuz.
5- Cihaza mayktan tx yaptırın.
Skopta genliği sabit olan sinüs dalgasını
görmeniz gerekiyor. Gördüyseniz 1KHz butonunu bırakın bu
defa da
mikrofona konuşun ve
ıslık çalın. Sinüs dalgasının ses şiddetine göre değiştiğini
göreceksiniz. Bu demektir ki
mikrofon, preampli ve balans modülatör devreleriniz
çalışıyor demektir.
Balans trimpotunun
ayarını daha sonra anlatacağım. Bu defa osilaskop
probumuzu kristal filtresinin çıkışına ya-
ni tx
mikserin girişine (MC1496 nın 1. Pinine giren
100nf ye) irtibatlayın. Biraz önceki görmüş
olduğunuz skop
görüntülerini tine
görmeniz gerekli. Sadece genliği biraz düşmüş olmalıdır.
TX
MİKSERİNİN AYARI:
TX mikserinde yer alan
muayyen trafo daha önce rx mikserinde
yaptığımız muayyen trafonun aynısıdır. Yani
primer 3 tur, sekonder
2x7 tur. Sekonderin orta ayağı 7. turdan
alınacak. Burada kullanılacak kondansatör
180pf. Ancak muayyenin toroidi ve bobin farkından dolayı
değişiklik gösterebilir. Muayenin çıkışına probu-
nuzu bağlayınız. Biraz
önceki skop görüntüsünü yine görmeniz
gerekiyor. Hatta bu defa genliği biraz daha art-
mış olması beklenir.
1KHz ile giriş yapınca ve mikrofonla giriş yapılınca skop ekranında güzel bir sinüs eğrisi
görüyorsanız tamamdır.
RF PREAMP
KATI MUAYYEN TRAFO AYARLARI :
Bu devremizde bir adet 2N2222 transistör
kullanıldı. Basit bir preampli devresidir. Muayyen
trafodan çıkış a-
lınır. TRF7 ve TRF8 aynı
özellikte olup 10.7MHz’dir. Primeri 3 tur, sekonderi ise 3+11 tur olarak sarılır. Kon-
dasatör olarak genelde
100pf-150pf arası değerlerde değişebilir. Bu muayyenlerin ayarı biraz
farklıdır. Farkı
tx katında olması ve
dinleyerek ayar yapılamamasıdır.
Osilaskobumuzun probunu TRF7 nin
çıkışındaki pinine dokundurun ve 1KHz
butonuna basın ve mikrofondan
tx yaptırın.ekranda
sinüs belirecektir. Tornavidayla muayyeni döndürün ve sinüsün en
yüksek olduğu yerde
bırakın. Ortalarda bir
yerlerde en yüksek sinüs yakalanmalıdır. Yakalayamadıysanız
kondansatör değiştirerek
aynı işlemi birkaç kez daha yapın. TRF8 için de
aynı prosedürü uygulayın. İki muayyeni de en
yüksek sinüs
konumundayken birakın.
PA DRİVER
KATININ AYARI:
Bu devremiz pa katının
gereksinim duyduğu rf sinyalini güçlendiren
kattır. 2N2218
güç transistor ve bifilar
totoidden oluşur. Toroidin çıkışına seri olarak 100nf ve 47R bir
direnç bağlayıp ucunu şaseye verin. Kondan-
satör ve direncin
bağlandığı noktaya probunuzu bağlayın. Skobunuzun volt ayarını 5v konumuna alınız. 1KHz
butonuna basınız ve tx yaptırınız. Ekranda sinüsü görmeniz gerekiyor.
Transistör ve toroid
trafonuz sorunlu
değilse sinüsü görmeniz
gerekir. Konuşarak da ses şiddetine göre
Sinüsün genliğinin değiştiğini göreceksiniz.
BALANS
MODÜLATÖR BASTIRMA AYARI:
Porobunuz bifilar toroide seri bağlı kondansatör ve direncin orta
noktasına bağlı olsun.
1- Mik gainin konumunu minimuma getirin.
2- 1KHz butonuna basmayın.
3- Skobunuzu 100mv ye
getirin.
4- TX yaptırın. Skopa
bakın ve sinüsü
izleyin.
5- Balans maodülatördeki
trimpotu tornavida ile çevirin.
6- Sinüs en sağda ve en solda yüksektir. Orta
noktalara yakın bir yerlere geldiğinizde minimum düzeye iner.
Hatta bazen düz bir çizgi konumuna döner. İşte bu
nokta usb sinyalinin bastırıldığı yerdir. Bu şekilde bırakılma-
lıdır.
PA KATININ
AYARLANMASI:
Pa katında IRF 510 mosfet transistor ün baiz
akımının ayarlanması yapılacaktır. Bunun için;
1- Mosfetin drain (+ ya giden) ayağında bulunan bifilar toroidin “+” bağlantısı
kesilir. Araya mA seri olarak
bağlanır.
2- Mikrofon gain
minimuma getirilir.
3- 1KHz butonuna basılmaz.
4- TX yaptırılır.
5- Çok turlu trimpotu
250 mA’i görünceye kadar döndürüp arada
bırakın. Tekrar Bifilar toroidi
artıya bağla-
yarak ayarı tamamlamış
odunuz. Artık çıkıştan yaklaşık 150rfV alıyor olmanız gerekir. Bu da
yaklaşık 11.5w
PEP demektir.
Bilgi için beni telefonla arayabilirsiniz.
Başarılar dilerim.
|
